Một kỷ niệm 50 năm trước
Năm đó Thày Trần Ngọc Dưỡng dạy văn, môn văn lại là môn tủ của tôi, do đó Thày rất cưng và ít khi "chịu" gọi tôi lên trả bài lắm (sic)! vì có khi nào mà tôi không thuộc bài đâu (chảnh !!) không những tôi thuộc bài mà lại còn có tài tán hưu tán vượn rất hấp dẫn nữa mới chết cơ chứ! cứ hỏi một là tôi thao thao trả lời đến hai ba! thành ra chỉ khi nào Thày muốn tạo không khí sôi động trong lớp học thì mới gọi tôi lên hỏi bài mà thôi!
Thời đó Tivi mới du nhập vào Việt Nam cho nên chỉ có nhà nào khá giả lắm mới sắm nổi cái Tivi trắng đen 12 inches. Trong xóm di cư thì chỉ có nhà ông Tư Khỏe người Nam với mấy mẫu ruộng, hơn chục con bò thì mới đủ sức mua được mà thôi!
Vì vậy nên hôm nào có kịch hay cải lương là bà con ghiền TV phải ráng thu xếp công việc, ăn cơm sớm trước 8 giờ tối để còn “ghé nhà Bắc Tư”! Cô Bác lớn tuổi được ông bà Tư mời vào ngồi trên xa lông hoặc ghé trên bộ ngựa, còn trẻ con thì phải đứng ở ngòai sân, chen chúc
nhau coi ké qua cái cửa sổ nhỏ xíu sìu siu vì ông Tư cho đóng cái cửa chính lại kẻo bụi!
Ông Tư rất bình dân, giản dị và thích coi hát? sở dĩ tôi dám khẳng định như thế vì ông Khỏe đã đặt tên cho con cái như sau:
-
Khỏe khoắn đi coi hát, hay thiệt …. là hay J
Cậu con trai đầu tên là Khoắn, rồi tới chị Đi, thằng Coi thì cỡ tuổi tôi, cái thằng coi chẳng ưa mắt chút nào vì tối ngày cứ cà khịa với đám con trai Bắc kỳ di cư chúng tôi J chả bù với hai cô em sinh đôi của nó nó tên Hát và Hay! Hai cô coi ngộ hết biết mà còn nhỏ nhẹ, dễ thương và lịch sự với tất cả mọi người! Cu Thiệt, bé Là và bé Út Hay thì
cũng
ngoan ngõan, dễ thương có lẽ vì sanh sau lúc gia đình ông Tư khá giả nên chúng coi sáng sủa và được cho đến trường đàng hòang
Nhớ một lần đi coi phim Cao Bồi óanh với mọi da đỏ ở Dòng Đồng Công, về nhà tui hí hóay chế cung tên rồi rủ hai thằng em, một thăng em ruột, một thằng em ông chú cùng thằng bạn chơi trò Mọi da đỏ! Hai bên chia phe bắn nhau, nhưng chỉ dám bắn ở xa xa nên hụt hòai! chán quá, lúc về, chúng tôi gặp đàn bò của nhà ông Tư đang lững thững ăn cỏ ngòai cánh đồng, nhớ đến cảnh mọi da đỏ săn bò rừng, tui bèn lắp tên vào, dang tay, thẳng cánh bắn một phát! khỏang cách thì không xa, mục tiêu lại quá to nên chú bò mộng lãnh ngay một phát tên vào mông đau điếng! Chú lồng lộn chạy như điên ra hướng đường cái làm thằng Coi rượt theo chí chết! vừa chạy đuổi theo vưa la làng la xóm om sòm!
Cả bọn chúng tôi xanh máu mặt, vất vội cung tên xuống đường mương để phi tang…. cũng may là chú bò lồng lộn một hồi thì mũi tên tre rớt đâu mất tiêu, hết cả tang chứng! Tuy thế, thằng Coi chắc cũng lờ mờ đóan ra lý do xa gần về con bò tự nhiên lồng lên có liên quan đến chúng tôi nên hễ có dịp là nó cà khịa với đám Bắc Kỳ tụi tôi liền
Trở lại chuyện coi ké TV, trẻ con chúng tôi mà muốn coi thì phải chịu khó dòm qua cái cửa sổ và phải đến sơm mới có chỗ tốt!! Tôi cũng không ngọai lệ, hễ thứ Tư và Chủ Nhật thì ăn cơm xong là "tót" qua nhà Bác Tư liền!!
Tôi còn nhớ, bữa đó là thứ Tư có Cải lương, vở tuồng hôm đó lại quá xá “Hay” và “Hát” cũng quá xá dài !! cho nên
khi vãn tuồng, về đến nhà, biết rằng còn bài chưa học nhưng lại quá buồn ngủ nên tôi tự nhủ:
- Ngày mai
giờ đầu là giờ Kim Văn rồi đến giờ tóan! Thày Dưỡng có bao giờ gọi mình lên kiểm tra bài vở đâu mà lo, có gì nghe tụi nó trả bài và nghe Thày giảng cũng đủ rồi
Thế là tôi yên chí lớn, làm vội bài tóan cho xong rồi lên giường đánh thẳng một lèo ..
Sáng hôm
sau, ai dè "cái thủa nào " lại đúng là hôm nay !! tự dưng Thày nhìn tôi và gọi:
- Trò ....
lên trả bài!
- ……
- Em hãy
nói về nhà văn Khái Hưng?
- Dạ thưa Thày, Khái Hưng tên thật là Trần Khánh Giư, trong nhóm Tự Lực Văn Đòan...
Rồi ...tịt !! vì có học bài đâu mà chả tịt!
Thày nhìn tôi
...
- rồi ……?
- Dạ thưa Thày .... Khái Hưng ......
Thủa đó nhà tôi còn quá nghèo, nghèo
lắm,
đi
học
chỉ
có mỗi một bộ đồng phục quần xanh áo trắng! Mỗi một bộ đồ mà lê lết từ ngày này qua ngày kia
thì không rách mới là lạ! rách thì về nhà mẹ vá lại sau khi cho một bài giảng dài thoòng về giữ gìn quần áo!!
Lúc đó chắc vì không có chuyện làm hay để chữa thẹn nên tôi chỉ biết đứng cúi mặt và chăm chỉ tháo cái mụn vá ở bâu áo ra!!
Thày hết nhìn thằng học trò "ruột" rồi nhìn xuống mụn vá và có lẽ Thày hiểu nên cứu bồ:
- Thế em biết tại sao ông Trần Khánh Giư lại có bút hiệu là Khái Hưng hay không?
À, cái này
thì trúng tủ tôi rồi, vì ba cái trò ghép chữ này thì tôi rành lắm!!
- Dạ thưa Thày, Khái Hưng là chiết tự từ chữ Khánh Giư mà ra
Rồi sau khi xin phép Thày, tôi
hùng dũng bước lên bảng đen, viết to 2 chữ Khánh Giư và từ từ gạch chéo từng mẫu tự và viết lại thành chữ Khái Hưng! Cả lớp chắc ngạc nhiên lắm vì Thày chưa giảng đến bài này bao giờ!! Tôi đọc ở đâu đó và vì thích tim hiểu nên biết và nhớ mà thôi
Thày mỉm cười
- Giỏi! em nói đúng đấy, nhưng thực sự ông ta tên là Trần Dư, “Dư dê trên”! sau đổi thành Trần Khánh Dư cho giống tên vị tướng nhà họ Trần và từ Khánh Dư thành Khánh Giư, “Giư dê dưới” để có thể chiết tự thành Khái Hưng!
Sau khi tặng tôi 16 điểm Thày nói nhỏ:
- Lần sau em nhớ học kỹ một chút nhá!!
- Dạ thưa Thày, hôm qua em
............bịnh!!
Chữ "bịnh" tôi nói nhỏ rí ...và đó cũng là "lần đầu tiên và duy nhất em nói dối Thày đó, Thày ơi “
Mẹ thì tối hôm đó cũng rất ngạc nhiên:
- Con nói
sao ? mẹ nhớ đã vá kỹ lắm mà.... sao nó lại tuột ra được à ?
Kể từ đó, tôi chăm chỉ hơn, luôn luôn học bài trước khi đi dòm "cửa sổ" và coi “Hát Hay”
nhưng
dường
như từ hôm đó Thày cũng ít khi gọi tôi lên trả bài thì phải!
Nói chuyện ngòai lề một chút, thiệt là lạ, một tối tôi đang đứng lóng ngóng đằng sau lũ trẻ để coi ké vì phải học bài nên qua trễ thì thằng Coi bỗng bước ra, kêu tôi vào trong
nhà
-
Ba
tao nghe mày học trường Công nên “quá xá nể”! ổng nhờ mày kèm dùm mấy đứa em của tao để năm tới tụi nó thi!
Tôi ngước lên nhìn ông Tư thì thấy ông đang nhìn tôi rồi mỉm cười, gật gật cái đầu, liếc qua bên hai cô Hát Hay thì
thấy
4 con mắt đen lay láy, đen như 4 hột nhãn đang chăm chú nhìn tôi như chờ đợi, như van xin …thì hỏi các bạn làm sao tôi từ chối cho nổi? Huống chi bà Tư vừa từ sau bếp bước lên, đẩy đến trước mặt tôi một chén chè đậu xanh thơm phức, nóng hổi và mỉm cười cất giọng ngọt lịm như đường cát nước dừa
-
“Con”
ăn
chè
rồi
coi Hát, tuồng hôm nay Hay lắm đó!
Bà Tư có biệt tài nấu che đậu xanh đường cát nước cốt dừa thơm phức và ngọt lim và tôi cũng khóai cái chữ “con” mộc mạc nhưng chân tình của người Nam, không khách sáo như mấy bà mẹ của mấy thằng bạn Bắc Kỳ: có gì thì Cậu “dạy bảo” em nó với nhé!!
Hôm nay tôi
bỗng
thấy
ông bà Tư có đầy văn hóa, đầy ý nhị để đặt tên cho con cái mang đầy ý nghĩa và hay vô cùng! Còn cái thằng Coi không thích đi học, tối ngày chỉ thich chăn bò và phá làng phá xóm cũng tự nhiên coi được lắm lắm! Còn tôi, tôi bỗng thấy mình vươn vai Phù đổng thành người lớn và ngôi trường thân thương, ngôi trường Công Lập đầu tiên của Quận lỵ Thủ Đức trở nên rất quan trọng, rất to lớn và vang danh tòan thế giới!
Cái khó
không phải là dạy kèm hai cô cùng mấy đứa nhỏ vì khả năng thì tôi dư sức cái khó là tôi phải chấm điểm không biết ai Hát Hay hơn ai! tôi thì mến cả hai cô và dường như, dường như thôi nhé! dường như hai cô cũng có cảm tình với anh chàng Bắc kỳ đen đen, ngồ ngô và thông minh lém lỉnh này (lời của chị Đi!)
Lúc đầu thì như vậy, nhưng sau một thời gian tôi thấy tôi và cô Hát thân với nhau hơn vì cô họat bát, liếng thoắng và thân thiện giống tôi! còn cô
Hay, tuy là chị em sinh đôi, tuy khuôn mặt giống nhau như đúc nhưng tính tình lại hòan tòan khác nhau! Cô
Hát họat bát, vui vẻ cởi mở bao nhiêu thì cô Hay lại thùy mị khép kín bấy nhiêu!
Bỗng một ngày, thái độ của Cô Hát quay hẳn 180 độ! Cô đổi ra lầm lầm lỳ lỳ, chỉ ậm ừ trả lời khi tôi hỏi đến! Điều đó khiến không khí “lớp học” trở nên tẻ nhạt và nặng nề! tuy Cô Hay tỏ ra thân thiện và chăm sóc đến tôi hơn nhưng tôi vẫn không thấy thỏai mái như khi đấu hót với cô Hát
Những tình cảm đầu đời tuy rất dẹp nhưng lại rất mơ hồ, như đám mây trắng lơ lửng trên trời xanh, chỉ cần một làn gió nhẹ cũng có thể tan đi …. Tôi đổi trường lên Sài Gòn rồi đi lính, rồi qua Mỹ
Có đôi lần về thăm nhà thì nghe lóang thóang nhà ông Tư đã dọn về quê đâu tuốt miệt thứ Cà Mau từ hồi năm nảo, năm nao
-&-
Trên đường viễn du từ Oklahoma qua Cali nhân kỳ nghỉ hè năm 1978, tình cờ tôi và mấy đứa bạn ghé lại một quán Vịêt Nam bên đường, đang khát nước nên khi thấy quán có chè đậu xanh nước dừa đường cát tôi vội order trước! Bà chủ quán cũng vừa là người đầu bếp lẫn phục vụ đặt cái khay trước mặt tôi và bông nhìn tôi như chết trân, miệng lắp bắp
-
Phải,
phảiiii …...anh Chương hônnnn?
Còn tôi,
thì tôi cũng vừa nhận ra đây là Cô Hát năm nào !! với tiếng “hôn” có đuôi ngọt lịm!
Cô tíu tít
như vừa gặp lại ngừoi thân, cô gọi vội anh chồng người Mỹ gốc da đỏ ra giới thiệu bà con và nằng nặc giữ tôi cùng mấy đứa bạn ghé lại nhà dùng cơm và hàn huyên
Đến
nhà Cô Hát, một ngôi nhà kiến trúc theo kiểu Nam Mỹ để chống đỡ cái khí hậu khắc nghiệt ở vùng Sa Mạc, nhà tuy chỉ có 2 vợ chồng và một đứa con nhưng rất rộng rãi và có tới 5 phòng! Cô kêu thằng con ra chào khách
-
Chương, con chào các bác đi con!
Tụi bạn và tôi cùng giật mình khi thấy Cô Hát dùng tên tôi để đặt cho con! Còn Cô thì tỉnh bơ, hóm hỉnh phân bua
- Các anh biết hôn! tui thương ảnh từ hồi nhỏ nên tui ở vậy, đợi ảnh cả mấy chục năm trời lận đó, sau nghe nói ảnh qua Mỹ tui mới ưng đại cái ông này để hy vọng qua đây tui được gặp lại ảnh, cám ơn Trời Phật đã chứng cho lòng tui!
Tối hôm đó, sau khi ăn uống, lúc các bạn và anh chồng người Mỹ chúi mũi vào cái Ti Vi màu to tổ chảng để coi Football thì Cô Hát
giữ tôi
ngồi ở nhà bếp:
-
Anh
biết
hônnnnn ...
Cũng với chữ “hôn” có đuôi chết người này …Cô tâm sự
-
Hồi đó em Hay bị đau tim! có người nói vì lúc ở trong bụng mẹ em đã “chèn ép” nên em mới bị như vậy! khi biết được em Hay cũng có cảm tình với anh thì em đành ngậm ngùi “nhường” cho nó! như em đã từng nhường tất cả những gì mà nó thích trước giờ! Ba năm sau khi nhà em dzìa quê thì em Hay mất! lúc lâm chung em còn bắt em hứa sẽ phải tìm anh trao cho anh
cái kỷ vật này và chăm sóc cho anh!
Noí xong,
Cô Hát lấy từ trong túi ra một bức hình của em Hay đằng sau có ghi 2 câu thơ Kiều
Người đâu gặp gỡ làm chi
Trăm năm biết có duyên gì
hay không?
Và
hàng chữ:
Thương tặng anh ….
Sau khi biết tôi đang học đại “Đại Học” bên Oklahoma, Cô Hát rủ tôi về Arizona học và lập nghiệp cho gần gũi
-
Anh
Chương
biết
hônnnnn…., em đã tìm anh lâu rồi, vả lại bên này em chỉ có anh là người thân, anh về ở gần đây để anh em có gì còn sáng tối gặp nhau ...
-
Tôi chỉ biết mỉm cười, không biết trả lời sao, nhưng trong lòng thì đã có chủ đích.
Sáng hôm
sau chúng tôi từ giã gia chủ để rời Arizona thật sớm, con ngựa sắt già nua, cũ kỹ của anh Năm gầm gừ phun khói rồi đưa chúng tôi ra khỏi vùng sa mạc nắng cháy và đầy quyến luyến này, dường như tôi còn thấy Cô Hát đưa tay quẹt nước mắt, dường như tôi bỗng thấy trong lòng trĩu nặng ….” Arizona ơi, không hứa sẽ trở về …”
Từ trong cái casset bỗng vang lên một bài ca quen thuộc mà day dứt với tiếng hát trầm ấm của Elvis Phưong
-
Phải chi, em đừng có chồng ….
11/15/2012
Từ Ngữ Cuối